- Açıklama
- Ek bilgi
Açıklama
Ayfer Tunç
Otuz beş yıldır öykü roman, deneme, senaryo yazıyor. Kitapları arasında Aziz Bey Hadisesi, Mağara Arkadaşları, Evvelotel/Saklı, Kırmızı Azap adlı öykü kitapları, Bir Deliler Evinin Yalan Yanlış Anlatılan Kısa Tarihi, Kapak Kızı, Dünya Ağrısı, Osman, Yeşil Peri Gecesi adlı romanları var. Bir Maniniz Yoksa Annemler Size Gelecek adlı 2001’de yayınlanan yaşantı kitabı bir tür 70’ler biyografisi. Aliye, Binbir Gece, Paramparça ve Bir Zamanlar Çukurovadizilerinin, Orhan Kemal’in romanından uyarlanan 72. Koğuş adlı sinema filminin senaristi. En severek yazdığı iş 2002’de TRT’de yayımlanan, Sait Faik’in öykülerinden hareketle yazdığı Havada Bulut adlı dört bölümlük dizi.
Senaryo konsantre edilmiş hayattır.
Güçlü bir hayal gücü ve zihninde oluşturduğu dünyayı kelimelerle anlatabilme becerisi olan herkes öykü, roman, oyun, senaryo, kısaca kurmaca metin yazabilir. Yazar olmak isteyen kişi bu türlerin nasıl yazıldığını kendi yazma içgüdüsü ve deneyimleriyle bulabilir. Israrlı olur, çok zaman harcar ve kendi özgün anlatı biçimine kendi başına ulaşır ya da başkalarının deneyimlerinden yararlanır, temel teknik bilgileri öğrenir ve bu işte iyi olmak için harcayacağı zamanı kısaltır. 10 haftalık bu seminer dizisinde senaryo yazmış, yazan, yazmak veya öğrenmek isteyen katılımcılarımızla senaryo, özellikle dizi senaryosu yazmanın inceliklerini konuşacağız. Pratikten kaynaklanan deneyimlerimizi paylaşacağız. Teori ile pratiği karşılaştıracağız. Birlikte hikaye kuracağız, geliştireceğiz ve senaryolar yazacağız. 10 hafta boyunca birlikte yazacağımız bu senaryolarla yaşayacağız.
Program
Senaryo nedir, değişmez kuralları var mıdır?
İzleyici kimdir ve bu senaryoyu kimin için yazıyoruz?
Evdeki teori her zaman çarşıdaki pratiğe uyar mı?
Altmetin nedir? Her senaryoda olur mu?
Sezonluk dizi maratondur, mini dizi ve sinema kısa mesafe koşusu.
Sezonluk dizi adeta canlı bir organizmadır.
Tematik mi dramatik mi?
Dizi dünyasında türler.
Türk işi drama diye bir şey var mı gerçekten?
Her senaryoya bir şeytanın avukatı gerekir.
Ekiple nasıl çalışmalıyız?
Bütçe senaristi ilgilendirir mi? Cevap: Evet.
İlk hafta, ilk ödev, ilk pratik.
Her hikaye bir fikirle başlar.
Fikir hikâyeyi mayalayan özdür.
Fikir sorunsal işbirliği.
Tümden gelen hikâyeler, tüme varan hikâyeler.
İşimizin fikri/teması ne, cümlesi ne, konusu ne?
Her soru hikâyeyi açan bir anahtardır.
Buzdolabı sorusu ne demektir?
Hikâyeyi hikâye haline getiren, olaylar dizisi kadar içerdiği değerlerdir.
Hikâye nereden ve nasıl bulunur?
Bir hikâye beş bölümde tasarlanır diyorlar.
İyi bir hikâye hangi ögeleri içerir?
Hikâye olsun diye hikâye kurulmaz.
Arketip nedir? Arketipler üstünden anlatılan hikâyeler neden ilgi çeker?
Durduk yere gerilim.
Hikâyenin virajları ve yalpalamak
Kötülerin dostu, iyilerin ahbabı: Klişe.
Sihirli bir cümle: Mümkün ama muhtemel değil.
Saklayamıyorsan göster ilkesi.
Hikâyeye nasıl hazırlık yaparız?
Stres altında yaratıcılık ve hikâyenin sınırlarını belirlemek.
Bazı hikâyelerin bir özü, bir de kabuğu vardır. Kabuk hikayeler ne işe yarar?
Uyarlasak mı uyarlamasak mı?
Hikayenin belkemiği: Olay
Durum olay değildir ama bazen olayın ta kendisi olabilir.
Olay ve tetikleyici olay.
Olay gerekli, işlevsel, değerli olmalıdır.
Olayı etkili hale getiren olayın kendisinden çok örgüsüdür.
Lineer olay örgüsü, karmaşık olay örgüsü.
Olayın belkemiği: Çatışma
Sözel çatışma, fiziksel çatışma, durum çatışması
Çatışma içsel mi dışsal mı?
Statik çatışma sıkıcıdır, dinamik çatışma izlenesidir.
Çatışmanın gücünü belirleyen şey nedir?
Küçükten büyüğe ilkesi ya da tırmandırma
Her kriz fırsat yaratır.
İzleyiciyi hikayemize inandırmak için kullandığımız ögeler
Kurduğumuz dünyaya gerçekten inanıyor muyuz?
Ortada kuyu var, yandan geç sendromu.
İnandırıcı olması için hikâyenin gerçeğe tıpatıp uygun olması gerekmez.
Gerçeklik iddiası taşıyan dizilerde drama uğruna gerçekten ödün verilir mi?
Basit tutarlılık, eylem tutarlılığı ve duygu takibi
Senaryonun kötü arkadaşı: Tesadüf.
Hikâye tekrarları eskilik ve tükenmişlik duygusu yaratır, konu tekrarları çok sıkıcıdır.
Spesifik replik veya davranış tekrarları neden olumludur?
Karakter yaratmak
Karakter mi hikâyeden doğar, hikâye mi karakterden?
Karakterler kadar, karakter ağı da önemlidir.
Başrol ve diğerleri.
Aktif karakterler, pasif karakterler.
Karakter yaratmak bir psikoloji işidir.
Empati mi sempati mi?
Senarist tüm karakterlerine karşı eşit mesafede mi olmalıdır?
Etik sorun yaratan bir örnek: Narcos.
Bir karakter hangi unsurlardan oluşur?
İyi adam/kötü adam ya da protagonist/antagonist
Karakterlere yüklediğimiz kişilik özellikleri değişmez değildir.
Çelişkili karakterler hem hikâye doğurur hem merak üretir.
Kusursuz başrol sendromu.
Karaktere nasıl kusur yükleriz?
“Parasız erkeği sadece annesi sever” cümlesi doğru mudur?
Kurtarılmayı bekleyen kadın başrol hikâyeleri tarihin çöplüğüne gidiyor.
Her başrolün bir rakibi olmalı mıdır?
Karakterin motivasyonu ciddi bir mesele.
Motivasyonun inandırıcı olup olmadığını nasıl anlarız?
Karakterin motivasyonu hangi durumda, nasıl değişir?
Karakter yaratırken etnik veya coğrafi köken: Neden ve nereye kadar?
Bu karakter bunu yapmaz sendromu.
Karakter klişeleri.
Karakterleri boyutlandırmak şarttır.
Çalışmayan karakter ne demek?
Bakış açısı ve mekan dramaturjisi
Dış ses ve bakış açısı
Senaryoda zaman kullanımı
Anlatı zamanı, lineer zaman, sıçramalı zaman.
Flashback: Ne onunla ne onsuz.
Flashforward ya da geleceğe sıçrama.
Zaman aşımı kolayca çözebileceğimiz bir mesele olmayabilir.
Zaman çizelgesi yapmak, saatleri tutmak.
Mekan dramaturjisi ya da “Musa’ya tabletler mutfakta gelmedi.”
Mekanı ilk belirleyen nasıl bir hikâye anlatacağımızdır.
Mekan atmosferin kurucu ögelerindendir.
Mekan odaklı dizilerde ana mekan nasıl olmalıdır?
Dramatik dizilerde karakterlere mekan düşünürken nelere dikkat etmeliyiz?
Mekan birliği ne demektir?
Sahne kurarken mekanın önemi
Kimlik niteliği taşıyan mekanın ortadan kalkması sorundur.
Mekan geçici mi kalıcı mı ve pratik sorunlar.
Mekanın kurulması yetmez, yaşatılması da gerekir.
Kostüm tabii ki karakterin sosyo-ekonomik sınıfına uygun olmalıdır.
Kostümün sahnenin etkisini arttırmasını da isteriz.
Nesne olarak para nasıl kullanılır?
Yemek ve temel içgüdü.
Hitchcock’un sinemaya hediye ettiği kavram: MacGuffin ya da McGuffin.
Senaryonun yapı taşı sahne.
Kavramlar, terimler. Sekans nedir, sahne nedir, plan nedir?
En temel kural: Anlatma, göster.
Önce sekansı düşünmek şart mı?
Büyük sahne ne demektir?
Amaçsız eylem izleyicide hayal kırıklığı yaratır.
Kaç tür sahne vardır?
Bir şey olacak duygusu.
Bu sahnenin amacı ne?
Şaşırma, büyük şaşırma ve şok.
En iyiyi sona sakla ilkesi her zaman doğru mudur?
Sahneyi kim başlatıyor?
Sahnenin kazananı kim olacak?
Günden güne, geceden geceye veya aynı mekandan aynı mekana geçişler.
Sıçrama hissi yaratan sahneler
Rüya ve hayal sahneleri ve izleyiciye “feyk” atmak
Başöğretmen sahneleri ve didaktizm
Her dizinin arzusu, her yapımın korkulu rüyası: Aksiyon sahneleri.
Aşk sahneleri yazması en zor sahnelerdir. Bence.
Çay metaforu.
Sol tarafta neler olmalıdır ve neler olmamalıdır?
Kaçınmamız gereken şey: Boş sahneler.
Sahnenin köpürmesi ve doyması ne demektir?
Dakikalar içinde komediden drama, dramdan komediye geçiş.
Gösteri ögeleri.
Sahne değerlerini kağıt üstünde işaretlemek.
Paralel kurgu ne demek?
Paralel akan hikâyeleri Türk izleyicisi neden sevmez?
Sahne klişeleri.
Sahne eklemek, çıkarmak ve gerilim yaratan adıyla revizyonlar
Tıkanma anlarında ne yapmalıyız?
Açılışlar introlar, final meselesi, senaryoda ritim, tempo vesaire
Sinema senaryosunda açılış, dizilerde açılış.
İlk sezon ilk bölüm ya da büyük sınav.
Sezon açılışları, bölüm açılışları ve karakter introları nasıl yapılmalı?
Sinemada final, dizilerde büyük final, sezon finalleri, bölüm finalleri ve hikaye finalleri.
Final öncesi final.
Ritimle tempo aynı şey midir?
Senaryo ritim ve temponun zeminini nasıl sağlar?
Bölümlerin ritimlerinde tutarlılık gerekli midir?
Hep yüksek tempo yorar.
Tansiyon anlık değişimdir.
Akıcı bir senaryo ne demektir? Nelere dikkat etmek gerekir?
Dikiş izleri.
Senaryo çok güzeldi, neden böyle oldu?
Konuşturma sanatı: Diyaloglar
İyi diyalog ve kelime ekonomisi
Her doğal diyalog doğru diyalog demek değildir.
Stilize edilmiş diyalog ne demektir?
Karaktere uygun diyalog nasıl olur?
Kitabi konuşmak sıkıcıdır.
Karakterin düşünerek konuştuğu veya konuşmasını hazırladığı diyaloglar
Özel kelimeler ve “ve” bağlacı
Derler ki tirat tiyatroda olur.
Son replik sahnenin vurucu ögesidir.
Ağız, şive, aksan kullanımları, jargonlar, mesleki konuşmalar, argo, küfür, aforizma
Tarihi bir dönemi bugünün diliyle konuşturamayız.
Kafa sesi meselesi ya da iç konuşmalar
Tarih
14 Şubat 2023
18 Nisan 2023
Her Salı
Saat: 19:30 – 21:30
Süre: 10 Hafta
Not: Bu çalışma yüz yüze olarak atölyemizde yapılacaktır.
Ek bilgi
Ders Tipi | Online, Yüz Yüze |
---|